E-TİCARET (Elektronik Ticaret)
Potansiyel alıcılara internet üzerinden alışveriş yapma imkanı sunan ticaret türüne e-ticaret denir. Dünya çapında çok fazla rağbet görmesi ile birlikte birçok e-ticaret türü ortaya çıkmıştır. Bunlardan birincisi doğrudan e-ticarettir. Bu ticaret türünde bir ürün değil hizmet satın alınabilir. Online eğitim kursları, yazılım satan internet siteleri ve yayınlanan video klipler doğrudan e-ticarete örnek gösterilebilir.
İkincisi, hizmet yerine ürünlerin satışa çıkarıldığı dolaylı e-ticarettir. Dolaylı e-ticarette alınmak istenen ürünler sepete eklenir. Ödeme gerçekleştirilir ve ürünler belirlenen iş günü içerisinde paketlenerek alıcıların adreslerine gönderilir ve teslim edilir.
Taraflarına göre e-ticaret türleri ise şu şekilde sıralanabilir. İşletmeden Tüketiciye E-Ticaret (B2C) Tüketiciden Tüketiciye E-Ticaret (C2C), İşletmeden İşletmeye E-Ticaret (B2B)
Günümüzde e-ticaret hem firmalar açısından hem de müşteriler açısından oldukça karlı bir sistemdir. Müşteriler bu alanda istedikleri ürünlere daha uygun fiyattan ulaşırlarken, satıcılar da daha az maliyet ile ürünlerin satışını yapmaktadırlar. E-ticaret hem daha fazla müşteriye ve kitleye ulaşmak hem de satıştaki ciroların artmasına imkan sağlamaktadır.
Günümüz işletmelerinin çoğunun ilk hedefi teknolojinin sağladığı avantajlardan faydalanmak, daha geniş bir kitleye ürün pazarlamak ve ulaştırmak için bir e-ticaret sitesine sahip olmaktır.
Müşterilere sunduğu rahatlık ve kolay erişimin yanı sıra firmanın elde edeceği kâr ve geri dönüş seviyelerinin yüksekliği gibi sebepler e-ticareti ön plana çıkaran en önemli sebeplerdir. Son zamanlarda e-ticaret hacminin çok büyümesinden dolayı bu pazardan pay almak önem kazanmıştır. İnternet üzerinden satış gerçekleştiren uluslararası firmaların ulaştığı büyük işlem hacimleri, internet ortamının ne kadar büyük bir pazara sahip olduğunu göstermektedir.
Firmaların e-ticareti neden tercih etmesi gerektiği ve sağlamış olduğu faydalar şu şekilde özetlenebilir:
7/24 Hizmet : Firmalar ürünlerini e-ticaret sitesi üzerinden yayınlayarak satışa başladıkları andan itibaren, müşterilerin ihtiyaçları doğrultusunda 24 saat kesintisiz hizmet vermeye başlamış olurlar. Fiziki bir mağazada bu denli bir hizmet neredeyse imkansız olup bu e-ticaretin en önemli avantajlarından birisi olarak da gösterilebilir.
Düşük Maliyet : Firmalar fiziki bir mağaza açarken oluşturmaları gereken bütçeden çok daha az bir bütçe ile e-ticaret sitesini kurabilir ve satışa başlayabilirler. Fiziki mağazada bulundurmaları gereken insan gücünden de tasarruf edebilirler. E-ticarette ise bir domain (alan) adı, tercih edilen e-ticaret paketi ve reklam haricinde çok fazla bir masraf gerekmez.
Zamandan Tasarruf : E-ticaret sadece tüketici için değil üretici için de zamandan tasarruf sağlar. Elektronik ortamda gerçekleşen alışveriş genellikle daha hızlı gerçekleşir. Bu da zamanda tasarruf edilmesini sağlar. Aynı zamanda fiziksel bir iş yerinde genellikle müşterilerle tek tek ilgilenmek gerekir. Fakat e-ticaret sisteminde böyle bir zorunluluk bulunmamaktadır.
Geniş Müşteri Ağı : İnterneti kullanan kişi sayısının hızla büyüdüğü ülkemiz, e-ticarete de kolay bir şekilde adapte olmuş görünüyor. Sıradan bir internet kullanıcısının dahi e-ticaret sitelerinden ihtiyaçlarını karşıladığı günümüzde firmaların daha geniş bir müşteri ağına hizmet verebilmeleri ve ürünlerini daha fazla insana sunması da mümkün hale gelmiştir. Firmaların ve kargo şirketlerinin bazı durumlarda siparişlere ve dağıtım işlerine yetişemediği bilinen bir gerçektir.
E-ticaret ile satış yapan firmalar müşterilerden gelen şikayetler, geri bildirimler, yeni ürün istekleri, müşteri tercihleri gibi konulardan dolayı kendilerini sürekli olarak geliştirmek, yenilemek ve yeni ürün yelpazesi oluşturmak zorunda kalmaktadırlar. Bundan dolayı da firmanın pazar payı sürekli olarak yükselecek, firma sürekli değişecek, büyüyecek ve sonuç olarak çok geniş bir müşteri kitlesine ulaşacaktır.
E-ticaretin hem satıcılar hem de alıcılar için sağladığı faydalar vardır. E-ticaretin satıcılar açısından sağladığı faydalar aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- * Yeni bir satış kanalıdır.
- * Çok iyi bir reklam ortamıdır.
- * Değişimlere hızlı uyum sağlayabilme imkânı sağlar.
- * Mekân ve yer sınırı olmayan bir ortamda kuruludur.
- * Ürün satışlarını artırmak daha kolaydır.
- * Bire bir pazarlama imkânı verir.
- * Minimum işletme giderleri ile işler yürütülebilir.
- * Yeni müşteri potansiyeline her zaman açıktır.
- * Çok daha fazla ürün ve ürün çeşidi için satış imkânı vardır.
- * Stok maliyetleri azalır.
- * Müşterilerin eğilimleri, tercihleri analiz edilebilir.
- * Kampanya düzenlemek ve duyuru yapmak kolaylaşır.
E-ticaretin alıcılar açısından sağladığı faydalar ise aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- * Evden çıkmadan alışveriş imkânı sağlar.
- * Ulaşım için harcanan giderleri ve zaman kaybını azaltır.
- * Ürün çeşitleri ve özellikleri daha rahat görülebilir.
- * En uygun ürünü ve alternatiflerini bulma şansı artar.
- * İhtiyaç anında çok sayıda firma ve ürün arasından hızlı seçim yapılmasını sağlar.
- * Ürün ile ilgili daha doğru bilgi alınabilir.
- * Ürünleri hem kalite hem de fiyat olarak karşılaştırma fırsatı verir.
Türkiye’de e-ticaret alında kullanılan yerli yazılımlara ek olarak yabancı yazılımlar da kullanılmaktadır. Bunlar arasında Vix, WordPress, Joomla vb. sayılabilir.
Küreselleşme süreci ile beraber ulusal sınırlar önemini yitirmiş ve buna bağlı olarak küresel rekabet ortamının oluşması ve ileri teknoloji kullanımının yaygınlaşmasına sebep olmuştur. Başka bir ifade ile küreselleşme ulusal sınırları ortadan kaldırmış ve bunun sonucunda küresel rekabeti doğurmuştur. Küresel rekabetin en önemli etkisini ise teknolojik gelişmelerde görmek mümkündür. Rekabet; teknolojik gelişmelere neden olmuş, teknolojik gelişmeler yeni fırsatlar ortaya çıkararak piyasalarda yepyeni ürünlerin ve bu ürünlerin arzını mümkün kılmıştır.
E-ticarette pazara giriş ve çıkış için herhangi bir engel bulunmamaktadır. Bu anlamda işletme büyüklükleri önemini yitirmekte ve ölçek ekonomilerinin sağladığı avantaj ortadan kalkmaktadır. E-ticaret sayesinde KOBİ’lerin ulusal ve uluslararası pazarlara açılması kolaylaşmakta ve büyük ölçekli işletmelerin ölçek ekonomilerinden kaynaklanan rekabet avantajları bu ortamda geçerliliğini yitirdiğinden eşit rekabet şansına sahip olmaktadır. Bundan dolayı bilişim teknolojisinin bir ürünü olan e-ticaret küresel rekabetin bir aracı olarak nitelendirilmektedir. E-ticaret sayesinde işletmeler için bir ek maliyet oluşturan işletme maliyetleri azaltılmakta, müşteri hizmetlerinde hız ve kalite artmakta ve yeni ürün ve ürünlerin arzını gerektirdiğinden rekabeti teşvik etmektedir. E-ticaret, sadece bir semtte, bir cadde üzerinde veya bir mahallede sınırlı sayıda ürün ile faaliyet gösteren firmaların ulusal/uluslararası alanda faaliyet göstermelerini ve daha çok ürün pazarlamalarını sağlamaktadır.
Elektronik Ticaret Bilgi Platformu (ETBİS) verilerine göre Türkiye’de 2019 yılında e-ticaretin genel ticarete oranı %9.8 ve 2020 yılında %15.7 iken bu oran 2021 yılının ilk 6 ayında %17.6 olarak gerçekleşmiştir. 2021 yılı verilerine göre ETBİS’e kayıtlı işletme sayısı 23.373 ve ETBİS’e kayıtlı site sayısı ise 28.029’dur. 2020 yılında e-ticaret pazaryerlerinde faaliyet gösteren firma sayısı 247.654 ve e-ticaret faaliyetinde bulunan toplam işletme sayısı ise 256.861 olarak gerçekleşmiştir. E-ticaretin gayrisafi yurtiçi hasıla içindeki payı 2019 yılında %2.7 iken bu oran 2020 yılında %4.1’e yükselmiştir. 2021 yılı verilerine göre e-ticaret faaliyetinde bulunan işletmelerin %41’i İstanbul, %8’i Ankara, %6.5’i İzmir, %4’ü Bursa’da bulunurken bu illeri Antalya (%3.5), Konya (%2), Kocaeli (%2), Kayseri (%1.85), Adana (%1.6) ve Denizli (%1.4) izlemektedir (https://www.eticaret.gov.tr/istatistikler). Bu veriler E-ticaret faaliyeti gösteren firmaların büyük şehirlerde yoğunlaştığını göstermektedir.